بازاریابی شبکهای ( network marketing ) از فرمول تصاعد گرفته شده است که در سده ی سوم ق م به واسطه ی اقلیدس در کتاب ” مقدمات ” به جهان معرفی شد . نخست ، یک شرکت دوچرخه سازی در روسیه از این روش استفاده کرد . در روسیه به آن شرکت بهمنی و در فرانسه به آن گلوله ی برفی لقب دادند که این روش تقلب و کلاهبرداری اعلام کردند . سیاستمداران ، اقتصاد دانان و جامعه شناسان زیادی به دنبال پیدا کردن راهی بودند که از این ایده به نفع همه استفاده کنند . اولین شرکتی که رسماً فعالیت بازاریابی شبکه ای را آغاز کرد ، کمپانی ویتامین کالیفرنیا بود که نام خود را در سال ۱۹۳۹ به نوترالایت تغییر داد و امروزه محصولات خود را از طریق کمپانی اموی به فروش میرساند .
بازاریابی چند سطحی ( Multi-Level Marketing ) یک استراتژی بازاریابی فروش مستقیم است که در آن بازاریاب به غیر از پادادشی که بابت فروش مستقیم محصول کسب می کند بابت فروش افرادی که توسط او استخدام شده اند نیز درآمد دریافت می کند . افرادی که توسط بازاریاب استخدام شده اند ” زیر مجموعه ” او نامیده می شوند . این زیرمجموعه ها می توانند تا چندسطح نیز ادامه داشته باشند. فرد بازاریاب با داشتن زیرمجموعه های بیشتر می تواند سود بیشتری کسب کند .
در این روش ، شخص بازاریاب علاوه بر این که مستقیماً محصول را با استفاده از نمونه کالاها و خدمات به مشتری نهایی می فروشد باید دیگر مشتریان را نیز در فروش دخیل کند . به این معنی که آن ها دیگران را تشویق به تبلیغ کالای مورد نظر کنند . اساس کار بازاریابی شبکه ای فروش و ارائه محصول توسط مشتریان راضی از محصول است . اصلی ترین موضوع بازاریابی شبکه ای ، رضایت مشتری از محصول و تبلیغ دهانی و شفاهی محصول توسط مشتری است . محصولاتی که در بازاریابی شبکه ای به فروش می رسند باید کیفیت بالایی داشته باشند تا بتوان مشتریان را همیشه راضی نگه داشت . اگر یک شرکت در بازاریابی شبکه ای موفق باشد به صورت نظری می تواند با استفاده از رضایت مشتریان ، فروش بسیار بالایی را تجربه کند .
در شرکت های بازاریابی شبکه ای هر بازاریاب اگر به دنبال درآمد بالا است باید فروشندگان دیگری را تحت عنوان زیرمجموعه به شبکه خود اضافه کند . در حالت نظری هر بازاریاب اگر دو نفر را به عنوان زیرمجموعه اضافه کند و هر کدام از زیر مجموعه های او نیز دو نفر را اضافه کنند او ۴ نفر زیرشاخه رده دوم دارد . حالا اگر همین روند ادامه یابد او ۸ نفر زیرشاخه رده سوم و ۱۶ نفر زیرشاخه رده چهارم دارد . اگر زیرشاخه ها کماکان به عضوگیری ادامه دهند این مجموعه به صورت تصاعدی رشد می کند و اعضای زیادی به این مجموعه اضافه می شوند.
آن زمان که هرم به حدی از رشد برسد که دیگر جای رشد نداشته باشد و تعداد بازاریاب ها از حد کشش بازار عبور کند ، بازاریاب های تازه کار که قصد کسب درآمد دارند نمی توانند فروش خوبی داشته باشند ، در این صورت سرشاخه هایی داریم که از سهم فروش تعداد افراد زیادی از زیرشاخه های خود بهره برده و آسیبی نمی بینند. بدین ترتیب سود زیادی عاید فروشندگان نمی شود اما سرشاخه ها که تعداد آنها زیاد نیست سودهای کلانی می برند .
به گفته ی کمیسیون تجارت فدرال امریکا ، شرکت هرمی شرکتی ست که به
اعضایش حق کمیسیون میدهد تا افراد جدید را وارد کنند . شرکتهای
هرمی محصولی را نمیفروشند و پول های مشتریان را در یکجا جمع میکنند و با
آن کاری انجام نمیدهند و در اکثر کشورهای دنیا از جمله ایران غیر قانونی
هستند ، چون در ازای جذب افراد پول میدهند و بطور اجتناب ناپذیر فرو
خواهند پاشید و وقتی هرم فروپاشی کند ، بجز عدهای که در بالای هرم هستند
همه دست خالی میمانند یا بعبارتی پول خود را میبازند .
FTCC میگوید داشتن محصول ، قانونی بودن شرکت را تعیین نمیکند . بعضی از
شرکتهای هرمی برای رد گم کردن ، خود را شرکت امال ام معرفی کرده و محصولی
را در پلان خود قرار میدهند ولی چون هدفشان فروش محصول نیست، قیمت آن
بسیار بالاتر از بازار آزاد خواهد بود ، یا اینکه دریافت محصول در آن
شرکتها مشروط به فعالیت در پلان تجاری شان است که برای کسانیکه نمیخواهند
یا نمیتوانند مشتری پیدا کنند ، پول از دست میرود .
منبع مقاله: لابراتوآر رسانه